Już w dniach 20-21 kwietnia 2023 r. w The Westin Warsaw Hotel odbędzie się 25. Banking Forum & 21. Insurance Forum – najważniejsze spotkanie liderów bankowości i ubezpieczeń. Wydarzenie poświęcone będzie wielu tematom – przyszłości sektorów finansowego i ubezpieczeniowego, transformacjom, trudnościom i wyzwaniom, jakie czekają instytucje z branży.
Jedną z kwestii, jakie poruszone zostaną podczas konferencji, jest sprawa regulacji w sektorze ubezpieczeniowym. Poniżej kilka informacji w pigułce, a więcej na temat zmian w otoczeniu prawnym dla ubezpieczeń dowiecie się Państwo podczas wyjątkowego wydarzenia organizowanego przez MMC Polska.
Kluczowe kwestie związane z obecnymi i przyszłymi regulacjami dla sektora ubezpieczeniowego
Na poziomie europejskim prowadzone są już zaawansowane prace nad dyrektywą IRRD, której celem jest zunifikowanie przepisów krajowych w kwestii działań naprawczych, restrukturyzacji oraz uporządkowanej likwidacji zakładów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych na wzór tych, które stosowane są w przypadku sektora bankowego.
- W tej chwili zakłady ubezpieczeniowe korzystają aktualnie z rozwiązań “Solvency II”, których celem jest zapewnienie stabilności finansowej na tym rynku,
- Prowadzone są prace nad wprowadzeniem dyrektywy IRRD, która ma zunifikować przepisy dla zakładów ubezpieczeniowych na poziomie europejskim,
- Przygotowywane zmiany w regulacjach będą mieć kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia samego zakładu, ale także jego klientów,
- Sektor ubezpieczeniowy będzie musiał dostosować się do wielu regulacji z zakresu cyberbezpieczeństwa. Chodzi tu m.in. o komunikat chmurowy, Digital Operational Resilience Act (DORA), Cyber resilience Act (CRA),
- zmiana wskaźnika WIBOR na WIRON będzie miał duże znaczenie nie tylko dla klientów banków, ale także zakładów ubezpieczeniowych.
Zmiany dla sektora ubezpieczeniowego
Dla wielu branż rok 2023 jest nie lada wyzwaniem. Niestabilne otoczenie makroekonomiczne i geopolityczne, wysokie stopy procentowe, recesja i inflacja – to zagadnienia, z którymi będzie mierzył się również sektor ubezpieczeniowy. Kolejna rzecz to regulacje i zmiany w otoczeniu prawnym.
Wyzwaniami w roku 2023 dla działalności ubezpieczeniowych będą:
- eliminacja ryzyk – przed zakładami przygotowanie do wprowadzenia dyrektywy IRRD,
- regulacje w zakresie cyberbezpieczeństwa (komunikat chmurowy, Digital Operational Resilience Act (DORA), Cyber resilience Act (CRA),
- zmiana wskaźnika referencyjnego z WIBOR na WIRON – której celem jest dostosowanie rynku polskiego do trendów międzynarodowych (nie zaś zmiana kosztów kredytów i innych produktów finansowych),
- uczestnictwo w przemianach, które związane są z Europejskim Zielonym Ładem. Zakłady ubezpieczeniowe są istotnym graczem w zielonej transformacji,
- wprowadzanie rekomendacji (m.in. KNF) w trudnym otoczeniu gospodarczym.
Aby zakłady ubezpieczeń mogły w odpowiedni sposób wywiązywać się z roli, jaką odgrywają wobec społeczeństwa i gospodarki, niezbędne są dobre regulacje prawne. Te nie powinny zaburzać równowagi i stabilności na rynku, ponieważ cierpią na tym nie tylko same firmy, ale także ubezpieczeni. Wydaje się, że regulacji i kosztów jest coraz więcej – czy możliwe jest dokonanie deregulacji? Na tym polu prowadzone są już zaawansowane prace na poziomie europejskim, które mają na celu zharmonizowanie przepisów we wszystkich państwach członkowskich. Pozwoli to na zwiększenie zaufania klientów do zakładów ubezpieczeniowych i pozytywne wpływanie na gospodarkę.
Czy nie jesteśmy na etapie kiedy potrzebujemy deregulacji?
Zdecydowanie tak. Zbyt rozbudowane regulacje zaczynają ograniczać swobodę działania i – jak historia pokazuje – nie wpływają na przejrzystość i czytelność prowadzenia działalności (sprzedaży, obsługi, likwidacji). Są dodatkowym, kosztownym wyzwaniem dla obu stron – firmy i klienta. Mając na celu ochronę przed katastrofą lub skandalem (choć chyba nie zawsze) powodują równanie do przeciętnej pośród konkurentów.
Dodatkowo powodują, że lokalny (polski, europejski) rynek usług ubezpieczeniowych nie ma szans tak szybko się rozwijać jak rynki spoza UE. – dodaje Michał Herbich, Partner Associate, Lider doradców dla sektora ubezpieczeniowego, Szef Grupy Aktuarialnej na Europę Środkowo Wschodnią, KPMG w Polsce
Zagadnienia recovery i resolution w IRRD
IRRD (z ang. Insurance Recovery and Resolution Directive) to unijna dyrektywa o uporządkowanej likwidacji i przymusowej restrukturyzacji w sektorze ubezpieczeniowym. W tej chwili zakłady ubezpieczeniowe korzystają z rozwiązań “Solvency II” (“Wypłacalność II”), których celem jest zapewnienie stabilności finansowej na tym rynku.
IRRD stanowi jedną z najważniejszych zmian legislacyjnych dla sektora ubezpieczeń. IRRD wprowadza szereg zmian, stąd też firmy ubezpieczeniowe powinny przygotowywać się do tego, aby wymagania nakładane przez dyrektywę spełnić. Dostosowanie do nich, a także do oczekiwań organów nadzorczych oznacza m.in. opracowywanie i przekazywanie planów naprawczych do organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.
Pytanie brzmi, czy dodatkowe wymogi dotyczące recovery i resolution są potrzebne? System Solvency obowiązujący aktualnie gwarantuje zabezpieczenia na wypadek wystąpienia niewypłacalności firmy ubezpieczeniowej (m.in. dzięki ostrożnej wycenie zobowiązań i instrumentom dotyczących marginesu ryzyka). Sprowadza się to w skrócie do tego, że w przypadku niewypłacalności ubezpieczyciela, nie zabraknie środków na wypłaty dla ubezpieczonych zgodnie z umowami. Rozwiązania Solvency II nakładają na firmy ubezpieczeniowe wymogi kapitałowe, które pokryją koszty ewentualnych zdarzeń raz na 200 lat. Solvency II przewiduje również drabinę interwencji nadzorczej. Jednak jak wskazują eksperci, IRRD wprowadza zharmonizowany system, na którym zyskać mają wszyscy – zarówno zakłady ubezpieczeniowe, podatnicy, jak i gospodarka unijna.
Znaczenie IRRD dla ubezpieczających, podatników, gospodarki i stabilności finansowej w UE
Dyrektywa IRRD wzmocni dyrektywę Wypłacalność II, co zwiększy odporność sektora ubezpieczeniowego. Pozwoli to zmniejszać ryzyko podejmowane przez ubezpieczających i podatników, zwiększy zaufanie do rynku i wzmocni stabilność finansową. W dużej mierze dyrektywa Solvency działa w prawidłowy sposób, jednak nie zawsze chroni przed upadłością zakładu ubezpieczeniowego.
IRRD ma zunifikować procedury związane z działaniami naprawczymi i restrukturyzacyjnymi, co ułatwi prowadzenie postępowań w przypadku niewypłacalności zakładu, a wreszcie – jego upadłości.
Polisa ubezpieczeniowa w ogromnej liczbie działalności gospodarczych i społecznych ma niebagatelne znaczenie w kontekście ochrony przed potencjalnym ryzykiem. W momencie, gdy upadłość zakładu ubezpieczeń jest niekontrolowana, ma to konsekwencje dla wielu stron, a także wpływa na stabilność finansową (niekiedy wymaga także korzystania z funduszy publicznych). W tym momencie na szczeblu europejskim brakuje zharmonizowanych procedur, a między państwami członkowskimi istnieją duże różnice, sprowadzające się do odmiennych poziomów ochrony.
Przepisy dyrektywy IRRD wprowadzają zatem zharmonizowany system, ale również wymagają ustanowienia organów ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Konieczne będzie także zapewnienie o skutecznej współpracy transgranicznej i przyznania roli koordynacyjnej Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA). W każdym państwie członkowskim pojawią się takie same warunki działań, których celem będzie ochrona interesów ubezpieczających. Pomoże to skutecznie odciążyć gospodarkę, co wiąże się ze stabilnością finansową i zwiększeniem zaufania do rynku ubezpieczeń. Istotne jest, aby przepisy były wspólne, ale jednocześnie gwarantowały organom krajowym elastyczność.
IRRD – obecny stan i dalsze prace nad projektem
Prace nad wdrożeniem IRRD na poziomie europejskim, zarówno w Radzie UE, jak i Parlamencie, są już na zaawansowanym poziomie. Eksperci wskazują, że z dużym prawdopodobieństwem dyrektywa dotycząca IRRD przyjęta zostanie jeszcze w 2023 roku. Co jej przyjęcie oznacza dla polskich przepisów?
Przede wszystkim konieczne będzie wprowadzenie poprawek do ustaw o:
działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, ubezpieczeniach obowiązkowych, Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Zgodnie z projektem, IRRD ma zostać zaimplementowane w ciągu 18 miesięcy od jej przyjęcia. Oznacza to wdrożenie systemów resolution i recovery w polskich przepisach najwcześniej w roku 2025. Ale przygotowania warto rozpocząć już teraz.
W jakim stopniu regulacje wpływają na strategię konkurencyjną ?
Wpływ regulacji na strategię konkurencyjną ma dwa wymiary:
– lokalny: wszyscy konkurenci poddani są tym samym warunkom tej samym ograniczeniom. Rynek rozwija się wolniej, konkurencja jest w niewielkim stopniu różnorodna.
– globalny: firmy spoza UE (np. Azja ale także USA) mają szansę w znakomicie większym stopniu zdobywać doświadczenia, docierać do klientów, kształtować ofertę. Te doświadczenia prędzej, czy później będą skutkować dużym potencjałem finansowym oraz potencjałem danych zapewniającym szybki start na rynkach UE. – mówi Michał Herbich, Partner Associate, Lider doradców dla sektora ubezpieczeniowego, Szef Grupy Aktuarialnej na Europę Środkowo Wschodnią, KPMG w Polsce
