Robert Łaniewski, Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego, w swoim artykule przybliżył aktualny stan procesu legislacyjnego odnośnie interchange.
Proces legislacyjny odnośnie interchange na finiszu
28 sierpnia w Sejmie odbyło się drugie czytanie nowelizacji ustawy o usługach płatniczych. Tym samym pod obrady parlamentarzystów trafiło sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych, która 11 lipca tego roku zatwierdziła – po wcześniejszych pracach w Podkomisji Nadzwyczajnej – projekt ustawowego obniżenia opłaty interchange do poziomu 0,5 proc.
Zgodnie z harmonogramem, jest to kolejny etap prac prowadzonych przez polskie organy legislacyjne, mający na celu ograniczenie wysokości opłaty interchange, a więc prowizji pobieranych przez banki od transakcji kartami płatniczymi z obecnych około 1,3 proc. do 0,5 proc. Należy podkreślić, iż prace nad ustawowym uregulowaniem wysokości opłaty interchange podjęto w wyniku braku możliwości zawarcia porozumień samoregulacyjnych w wyniku ich bojkotu przez MasterCard wiosną 2012 roku.
Projekt zakłada wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2014 roku (efektywnie od 1 lipca przyszłego roku). Oznacza to, że po okresie sześciu miesięcy obowiązywania ustawy tj. od 1 lipca 2014 roku będzie możliwość uzyskania niższej opłaty akceptanta (MSC – Merchant Service Charge) ze względu na redukcję jej głównego składnika czyli interchange fee. Wybrane podmioty będą miały automatycznie niższy poziom MSC ze względu na formułę IF plus plus. Pozostałe podmioty będą mogły negocjować poziom opłaty, jednak ich zastosowanie będzie mogło mieć miejsce dopiero od 1 lipca przyszłego roku.
Obecny kształt projektu Komisja Finansów Publicznych przyjęła po sprawozdaniu podkomisji nadzwyczajnej o poselskich i senackim projektach ustaw o zmianie ustawy o usługach płatniczych (druki nr 966, 1013, 1213 i 1214) oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych (druk nr 1212). Do szczegółowego procedowania przez Podkomisję Nadzwyczajną przyjęty został jednogłośnie senacki projekt ustawy (druk nr 1214).
W ramach kilkumiesięcznych prac, podkomisja odbyła pięć posiedzeń z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz instytucji i organizacji zainteresowanych problematyką przełamywania głównych barier hamujących rozwój obrotu bezgotówkowego w Polsce.
W stosunku do pierwotnego projektu wprowadzono następujące zmiany:
- Odstąpiono od propozycji zniesienia zasady honoruj wszystkie karty – zasada honoruj wszystkie karty daje konsumentom gwarancję, że ich karta niezależnie od rodzaju, kraju wydania, czy wydawcy zostanie zaakceptowana
- Wykreślono możliwość nakładania opłaty surcharge
- W celu zachowania przejrzystości pobieranych opłat przez organizacje kartowe wprowadzono obowiązek udostępniania na ich stronach internetowych informacji w zakresie stawek opłat stanowiących ich przychody
- Wprowadzono także dla organizacji kartowych oraz agentów rozliczeniowych obowiązek przekazywania do Komisji Nadzoru Finansowego informacji w sprawie zmian stawek opłat stanowiących przychód organizacji kartowych innych niż opłata interchange – nie później niż trzy miesiące przed wejściem w życie, wraz z uzasadnieniem takich zmian
- Odstąpiono od stopniowego obniżania wysokości opłaty interchange przez trzy lata (jak było w projekcie) i wprowadzenia jej w docelowej wysokości 0,5 proc. dopiero od stycznia 2016 roku
- Przyjęto, że stawka opłaty interchange nie może przekroczyć 0,5 proc. wartości jednostkowej krajowej transakcji płatniczej od dnia wejścia w życie ustawy
- Ustalono termin wejścia w życie ustawy jako 1 stycznia 2014 roku (w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wszystkie podmioty działające na rynku – organizacje kartowe, wystawcy kart płatniczych i agenci rozliczeniowi będą zobowiązani do dostosowania zapisów w umowach z klientami do nowych regulacji)
Wdrożenie nowych przepisów to krok w kierunku uporządkowania systemu płatności bezgotówkowych na polskim rynku, przy jednoczesnym ograniczeniu monopolistycznej pozycji organizacji kartowych Visa-MasterCard. Inicjatywa polskich organów legislacyjnych ma także doprowadzić do istotnego zmniejszenia kosztów prowizji od transakcji kartowych, które obciążają obecnie konsumentów i przedsiębiorców, reprezentujących szczególnie mały i średni biznes.
Ponadto, rezultatem projektowych zmian powinno być nadanie większej dynamiki rozwoju sieci terminali płatniczych, których niska liczba była do tej pory barierą w upowszechnieniu tej formy płatności. Jako spodziewany efekt działań legislatora należy też wskazać wzrost liczby zawieranych transakcji bezgotówkowych, które wraz ze spadkiem opłaty mają być zdecydowanie częściej realizowane w punktach handlowo-usługowych.
Jednocześnie inicjatywa polskich parlamentarzystów wpisuje się w działania podjęte przez Komisję Europejską, która również zdecydowała o konieczności redukcji ustalanej nierynkowo opłaty interchange do poziomu 0,2 proc. wartości transakcji w przypadku kart debetowych i 0,3 proc. dla kart kredytowych.
Robert Łaniewski – lutym 2012 roku objął stanowisko Prezesa Zarządu Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego. Do końca stycznia 2012 roku pełnił funkcję Przewodniczącego Komitetu Wykonawczego Fundacji. Wcześniej przez ponad dwanaście lat zajmował stanowiska związane z zarządzaniem finansami Spółki Lotos Paliwa. W tym czasie pełnił funkcje: Członka Zarządu, Dyrektora Finansowego, Pełnomocnika Zarządu ds. Projektów Strategicznych oraz Prokurenta Spółki. Absolwent Finansów i Bankowości na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego.
